แชตไลน์เฟซบุ๊ก ใช้เป็นหลักฐานในศาลได้ไหม?

บทนำ
ทุกวันนี้การสื่อสารส่วนใหญ่เกิดขึ้นบนโลกออนไลน์ — ไม่ว่าจะเป็น ไลน์ เฟซบุ๊ก อีเมล หรือข้อความ SMS
ซึ่งมักมีข้อมูลสำคัญทางธุรกิจ การเงิน หรือความสัมพันธ์ เช่น การยืมเงิน การตกลงซื้อขาย หรือแม้แต่การหมิ่นประมาท
คำถามคือ...

“ข้อความที่เราคุยกันผ่านแอปเหล่านี้ จะใช้เป็นหลักฐานในศาลได้หรือไม่?”
คำตอบคือ “ได้” — หากข้อความนั้นสามารถพิสูจน์ได้ว่า “มีที่มาชัดเจน” และ “สะท้อนการสื่อสารจริงระหว่างคู่กรณี”


 2. หลักกฎหมายที่รองรับ
กฎหมายไทยได้วางหลักรองรับ “พยานหลักฐานทางอิเล็กทรอนิกส์” ไว้อย่างชัดเจน ดังนี้

 พระราชบัญญัติว่าด้วยธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ พ.ศ. 2544
มาตรา 7

“ข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ ไม่อาจถูกปฏิเสธความมีผลทางกฎหมาย เพียงเพราะอยู่ในรูปอิเล็กทรอนิกส์”
แปลว่า — ข้อความในไลน์หรือเฟซบุ๊ก “ถือว่าเป็นเอกสาร” ได้ หากมีความน่าเชื่อถือในแง่ความถูกต้องของข้อมูล

ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 95 วรรคหนึ่ง
“เอกสารซึ่งทำขึ้นโดยวิธีการอิเล็กทรอนิกส์ให้ถือเป็นเอกสารตามกฎหมาย”
ดังนั้น ไม่ว่าข้อความจะแสดงอยู่ในโทรศัพท์ จอคอมพิวเตอร์ หรือพิมพ์ออกมา ก็ใช้เป็นพยานเอกสารได้ หากพิสูจน์ว่าเป็นของคู่กรณีจริง


 3. แนวคำพิพากษาศาลฎีกา
คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 2473/2561
ข้อความแชตในไลน์ระหว่างจำเลยกับโจทก์ มีการพูดคุยเรื่องยืมเงินและยืนยันยอดชำระ เป็นหลักฐานแสดงเจตนายืมเงินจริง
ศาลรับฟังได้ว่าเป็น “พยานเอกสารทางอิเล็กทรอนิกส์” ที่มีน้ำหนักเพียงพอในการพิสูจน์หนี้

 คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 5648/2563
ภาพแคปหน้าจอการสนทนาในเฟซบุ๊ก ถูกนำเสนอเป็นหลักฐานหมิ่นประมาท
ศาลวินิจฉัยว่า “แม้ข้อความอยู่ในโลกออนไลน์ แต่สามารถพิสูจน์ได้ว่าเป็นของจำเลยจริง”
จึงถือเป็นพยานหลักฐานได้เช่นเดียวกับเอกสารลายลักษณ์อักษร

 คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 9381/2562
การส่งข้อความผ่านไลน์ระหว่างคู่สมรส ใช้ยืนยันความสัมพันธ์และข้อเท็จจริงในการฟ้องหย่า
ศาลรับฟังว่าเป็นหลักฐานที่ “มีน้ำหนักทางพฤติการณ์” แม้ไม่มีลายมือชื่อ

 4. ข้อควรปฏิบัติเมื่อต้องการใช้ “แชต–ข้อความ” เป็นหลักฐาน
เก็บข้อมูลให้ครบ เช่น วันที่–เวลา–ชื่อผู้ใช้ หรือรูปโปรไฟล์
แคปหน้าจออย่างต่อเนื่อง ไม่ตัดตอน เพื่อให้เห็นบริบทการสนทนา หากเป็นไปได้ ให้ “พิมพ์ออกมาแนบคำฟ้อง/คำให้การ” พร้อมบันทึกลงแผ่นซีดีหรือแฟลชไดรฟ์
พยายามมี “พยานบุคคล” ยืนยันว่าข้อความนั้นมาจากคู่กรรจริง (โดยเฉพาะในคดีอาญา เช่น หมิ่นประมาท)

5. บทสรุป
“ในยุคดิจิทัล... แชตที่คุณส่ง อาจเป็น ‘คำให้การ’ ในศาลได้”
ข้อความทางไลน์–เฟซบุ๊ก–อีเมล สามารถใช้เป็นหลักฐานในศาลได้จริง
แต่ต้องพิสูจน์ให้ได้ว่าเป็นของคู่ความ และมีความน่าเชื่อถือ ไม่ถูกแก้ไข

การเก็บหลักฐานให้ครบถ้วนตั้งแต่ต้น — คือหัวใจของการต่อสู้คดีในยุคออนไลน์
และหากมีข้อสงสัย ควรปรึกษาทนายความก่อนนำเสนอหลักฐาน เพื่อให้ศาลรับฟังได้อย่างมั่นใจ

จัดทำโดย....ทนายตรินัยน์    นบ., เนติบัณฑิตไทยสมัยที่ 59  ( ทนายใจดี ปรึกษาดุจญาติมิตร)