เมื่อถูกร้องขอแสดงกรรมสิทธิ์ ควรให้การคัดค้านอย่างไร

บทนำ
การครอบครองที่ดินหรือทรัพย์สินต่าง ๆ อาจมีวันหนึ่งที่มีบุคคลภายนอกเข้ามาท้าทายสิทธิ เช่น อ้างว่าตนเป็นเจ้าของ หรือยื่นฟ้องร้องขอให้แสดงกรรมสิทธิ์ หากไม่รู้วิธีรับมืออาจเสียสิทธิที่ตนมีอยู่โดยไม่ตั้งใจ ดังนั้น การรู้ หลักกฎหมายเรื่องกรรมสิทธิ์ และ แนวทางการให้การเมื่อถูกเรียกร้องสิทธิ จึงเป็นเรื่องสำคัญ


หลักกฎหมายเกี่ยวกับกรรมสิทธิ์
กรรมสิทธิ์ในทรัพย์สิน

ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ (ป.พ.พ.) มาตรา 1336 บัญญัติว่า “เจ้าของมีสิทธิใช้และจำหน่ายทรัพย์สินของตน เว้นแต่จะต้องจำกัดโดยกฎหมายหรือสิทธิของผู้อื่น”
ผู้ที่เป็นเจ้าของโดยชอบย่อมแสดงสิทธิได้ด้วยเอกสารหรือการจดทะเบียน
สิทธิครอบครอง

มาตรา 1367 และมาตรา 1299 วรรคสอง วางหลักว่า ผู้ครอบครองทรัพย์สินย่อมได้รับความคุ้มครอง แม้ยังไม่ใช่เจ้าของกรรมสิทธิ์
โดยเฉพาะกรณีที่ดิน น.ส.3 หรือ น.ส.3 ก. ผู้ครอบครองมีสิทธิใช้ยันบุคคลภายนอกได้ แม้จะยังไม่ได้โฉนด
ภาระการพิสูจน์

หากถูกฟ้องขอให้แสดงกรรมสิทธิ์ ผู้ถูกฟ้องมีสิทธิอ้างเอกสารสิทธิ เช่น โฉนด, น.ส.3, ใบเสียภาษีบำรุงท้องที่ หรือพยานหลักฐานการครอบครอง เพื่อแสดงสิทธิของตน

วิธีให้การเมื่อถูกเรียกร้องสิทธิ
ตรวจสอบฐานสิทธิของตน

มีโฉนดหรือน.ส.3 อยู่หรือไม่
มีหลักฐานการครอบครองหรือชำระภาษีหรือไม่
อ้างสิทธิให้ชัดเจน

หากมีกรรมสิทธิ์ → อ้างตามโฉนดหรือการจดทะเบียน
หากยังไม่มีโฉนดแต่ครอบครองอยู่ → อ้างสิทธิครอบครองตาม มาตรา 1299
ใช้สิทธิในกระบวนการยุติธรรม

เมื่อถูกฟ้อง ต้องยื่นคำให้การเป็นลายลักษณ์อักษรตามกำหนด
ระบุข้อเท็จจริงและกฎหมายที่อ้างอิงอย่างชัดเจน พร้อมแนบพยานหลักฐาน

สิทธิและความเสี่ยง
สิทธิ

ผู้ครอบครองสามารถปกป้องสิทธิของตนได้ตามกฎหมาย
แม้ไม่มีโฉนด หากมีสิทธิครอบครอง ก็ใช้ยันบุคคลภายนอกได้
ความเสี่ยง

หากไม่ยื่นคำให้การหรือไม่แสดงหลักฐาน อาจถูกศาลพิพากษาให้เสียสิทธิ
หากหลักฐานไม่ชัดเจน อาจถูกตีความว่าครอบครองแทนเจ้าของเดิม ไม่ใช่เพื่อตนเอง

บทสรุป
เมื่อถูกร้องขอให้แสดงกรรมสิทธิ์ สิ่งสำคัญคือต้องรู้ว่าตนมีสิทธิฐานใด ไม่ว่าจะเป็น กรรมสิทธิ์ตามโฉนด หรือ สิทธิครอบครองตามกฎหมาย และต้องแสดงสิทธิให้ชัดเจนด้วยพยานหลักฐาน การให้การที่ถูกต้องและครบถ้วนคือเกราะป้องกันสิทธิของตน

ดังนั้น หากถูกฟ้องร้องหรือถูกร้องขอให้แสดงกรรมสิทธิ์ ควรรีบตรวจสอบเอกสารสิทธิ และปรึกษาทนายความเพื่อจัดเตรียมคำให้การอย่างรอบคอบ เพื่อไม่ให้เสียสิทธิที่ควรได้รับตามกฎหมาย

ทนายตรินัยน์  นบ, นบท  ทนายเพชรบูรณ์