ยึดรถก่อนครบกำหนด 30 วัน แต่ศาลมองว่า เลิกสัญญาโดยปริยาย ได้จริงหรือ? บทเรียนจากฎีกาที่ 3838/2567

ยึดรถก่อนครบ 30 วัน ศาลถือว่า “เลิกสัญญาโดยปริยาย” ได้หรือไม่? – บทเรียนจากฎีกาที่ 3838/2567

บทนำ
การเช่าซื้อรถยนต์มักเป็นประเด็นร้อนในคดีผู้บริโภค โดยเฉพาะขั้นตอนการบอกเลิกสัญญาและการยึดรถคืนตามกฎหมาย หลายคนเข้าใจว่า หากผู้ให้เช่าซื้อจะเลิกสัญญา ต้องมีหนังสือบอกเลิกถึงผู้เช่าซื้อก่อน และจะมีผลเมื่อพ้น 30 วันนับแต่ผู้เช่าซื้อได้รับหนังสือ แต่ในความเป็นจริง ศาลฎีกาได้ตีความไว้อย่างน่าสนใจว่า แม้ผู้ให้เช่าซื้อจะ “ยึดรถคืนก่อนครบ 30 วัน” แต่หากผู้เช่าซื้อไม่คัดค้าน ก็อาจถือว่า เลิกสัญญาโดยปริยาย ได้

หลักกฎหมายที่เกี่ยวข้อง
ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 573
กำหนดว่า ถ้าผู้เช่าซื้อผิดนัดติดต่อกันครบ 3 งวด ผู้ให้เช่าซื้อมีสิทธิเลิกสัญญาได้ โดยต้องมีหนังสือบอกกล่าวไปยังผู้เช่าซื้อ และให้เวลาผู้เช่าซื้อแก้ไขการผิดนัด 30 วัน
แนวคำพิพากษาศาลฎีกาที่ 3838/2567
วินิจฉัยว่า การที่ผู้ให้เช่าซื้อยึดรถคืนก่อนครบกำหนด 30 วัน แต่ผู้เช่าซื้อไม่โต้แย้งหรือคัดค้านใด ๆ ถือเป็นการยอมรับโดยปริยายว่าไม่ติดใจสัญญาต่อไป ศาลจึงถือว่าสัญญาเช่าซื้อสิ้นสุดลงแล้ว
การวิเคราะห์คดี
ข้อเท็จจริง

ผู้เช่าซื้อผิดนัด 3 งวดติดต่อกัน
ผู้ให้เช่าซื้อส่งหนังสือบอกเลิกสัญญาไปถึงผู้เช่าซื้อเมื่อวันที่ 30 พฤศจิกายน 2563
แต่ผู้ให้เช่าซื้อกลับว่าจ้างบุคคลภายนอกไปยึดรถคืนตั้งแต่วันที่ 24 พฤศจิกายน 2563 (ก่อนครบกำหนด)
ผู้เช่าซื้อไม่ได้โต้แย้งหรือคัดค้านการยึดรถ
การวินิจฉัย
ศาลเห็นว่า แม้การยึดรถจะเกิดขึ้นก่อนครบกำหนด 30 วัน แต่เมื่อผู้เช่าซื้อไม่โต้แย้งใด ๆ ย่อมแสดงเจตนาว่าไม่ติดใจจะคงสัญญาต่อไปแล้ว จึงถือว่าเป็นการ เลิกสัญญาโดยปริยาย
ข้อคิดสำหรับผู้บริโภคและผู้ประกอบธุรกิจ
สำหรับผู้บริโภค (ผู้เช่าซื้อ)

ต้องเข้าใจว่า หากไม่โต้แย้งการยึดรถ ศาลอาจตีความว่าคุณยอมเลิกสัญญาไปแล้ว
หากเห็นว่าเจ้าหนี้ยึดรถไม่ชอบด้วยกฎหมาย ต้อง “คัดค้านเป็นลายลักษณ์อักษร” หรือดำเนินคดีโดยเร็ว
สำหรับผู้ประกอบธุรกิจ (ผู้ให้เช่าซื้อ)

แม้ฎีกานี้เปิดช่องให้ตีความเลิกสัญญาโดยปริยาย แต่เพื่อความรอบคอบ ควรดำเนินการตามขั้นตอนครบถ้วน (ส่งหนังสือบอกกล่าว → รอครบ 30 วัน → ยึดรถ)
การทำตามขั้นตอนที่ถูกต้อง จะช่วยลดความเสี่ยงในการถูกผู้เช่าซื้อฟ้องกลับว่า “ยึดรถโดยมิชอบ”

บทสรุป

คำพิพากษาฎีกาที่ 3838/2567 เป็นบทเรียนสำคัญว่า การนิ่งเฉยของผู้เช่าซื้อ สามารถทำให้ศาลตีความว่าเป็นการยอมเลิกสัญญาโดยปริยายได้ แม้ผู้ให้เช่าซื้อจะยึดรถคืนก่อนครบ 30 วันก็ตาม

-  สำหรับผู้บริโภค การ “โต้แย้ง” ทันทีจึงเป็นสิ่งจำเป็น หากเห็นว่าผู้ให้เช่าซื้อกระทำเกินสิทธิ
-  สำหรับผู้ประกอบธุรกิจ การทำตามขั้นตอนกฎหมายครบถ้วนคือเกราะป้องกันที่ดีที่สุด

เพราะในโลกของคดีผู้บริโภค ความเข้าใจในสิทธิ และการลงมือปกป้องสิทธิตามกฎหมายอย่างทันท่วงที คือสิ่งที่จะกำหนดผลแพ้ชนะในคดีได้

ทนายตรินัยน์   นบ, เนติบัณฑิตยไทย